Drie Stolpersteine op twee adressen in Nunspeet

Stolpersteine zijn stenen in het trottoir voor huizen van waaruit Joodse bewoners in de Tweede Wereldoorlog zijn weggevoerd naar concentratiekampen en omgekomen. De Duitse kunstenaar Gunter Demnig legt deze betonnen stenen van 10x10 cm met een messing plaatje met daarop naam, geboortedatum en plaats en datum van overlijden. Een Stolperstein is van beton, 10 bij 10 cm met een messing plaatje met daarop naam, geboortedatum en plaats en datum van overlijden. In meer dan 1.200 plaatsen in Europa liggen al zo’n 75.000 stenen.

Annie Emilie Otten-Wolff (37) werd op 18 juli 1944 gearresteerd aan de Dorpsstraat 6 bij de toenmalige kapper Van Koot. Zij verbleef met haar 5-jarige zoon Daniël aan de Brandsweg (nu Onder de Bos) in Hulshorst. Ze was weduwe. Haar man (huisarts in Dalfsen) was in 1938 met de auto verongelukt op een spoorwegovergang bij Zwollerkerspel. Ze woonde daarna in Rotterdam. Via Westerbork en Auschwitz kwam zij in Bergen-Belsen. De officiële overlijdensdatum is 21 januari 1945 in Auschwitz, maar op basis van getuigenverklaringen is zij in februari 1945 overleden. Haar man was niet-Joods en daardoor heeft de zoon de oorlog overleefd. Daniël Otten heeft in 2012 het leven van zijn moeder op aangrijpende wijze beschreven in het boek ‘Annie, een Joodse weduwe en haar zoon in de greep van bezetting en vervolging’.

Het huis Robersum aan de Bosweg 36 was in de oorlogsperiode een pension bewoond door de familie Biesmeijer. Daar verbleven Selly de Vries-Haas (58 jaar) en haar dochter Clara Rozette de Vries (34 jaar). Ze waren afkomstig uit Soesterberg. De echtgenoot van Selly, Aaron Hartog de Vries was in 1937 overleden. Hij was fabrikant en had een margarinefabriek (later Remia). De exacte data van de komst van de ‘Joodsche dames’ en de arrestatie (als gevolg van verraad) zijn niet bekend; wel de aankomst in Kamp Westerbork op 16 augustus 1944. Ze zijn op 3 september 1944, evenals Annie Otten, met het laatste transport naar Auschwitz gegaan. Clara is daar nooit aangekomen. Haar lot is onbekend. Selly is in Auschwitz vermoord op 6 september 1944.Het transport van 3 september 1944 is bekend omdat ook Anne Frank en haar familie zich in die trein bevonden.

In de gemeente Nunspeet zijn al eerder vijf Stolpersteine gelegd: ter hoogte van Zandhuisweg 84 in Hulshorst, de F.A. Molijnlaan 75 en Esdoornlaan 8 in Nunspeet. Bij de Stolpersteine staat een paaltje met een QR-code. Zo is het achterliggende verhaal op deze adressen te lezen op een smartphone.

De ceremonies op 18 juli zijn in het bijzijn van burgemeester Blom, toenmalige en huidige bewoners en nabestaanden en voor iedereen toegankelijk. Naar een oude Joodse traditie kunnen de aanwezigen na de ceremonies een keitje (ter plekke voorhanden) leggen bij de Stolpersteine.